र्कीमा जमिनमुनी पुरानो शहर फेला परेको छ । जमिन खन्ने क्रममा करिव ५००० वर्ष पुरानो शहरको अवशेष भेटिएको सञ्चार माध्यमले जनाएका छन् । खोजी नै नगरिएको समयमा अचानक जमिन मुनी शहरको अवशेष भेटिएपछि बैज्ञानिक र पुरातत्वविद समेत चकित परेका छन् ।
समाचारमा जनाइए अनुसार टर्कीको नेवसेहिर प्रान्तका केही पुराना घर भत्काउने काम चलिरहेको समयमा श्रमिकहरुले ७ किलोमिटर लामो एक सुरुङ फेला पारेका थिए । सुरुङबाट भित्र जाने क्रममा भित्र एक शहरको खण्डहर भग्नावशेष फेला परेको हो । टर्कीको समाचार पत्र हुर्रियत न्यूजका अनुसार यो शहर ५ हजार वर्ष पुरानो हो ।
प्राचीन अटोमन साम्राज्यको समयमा बनेको यो शहर करिव ५० वर्षफुट क्षेत्रमा फैलिएको छ । यहाँका घर, सडक लगायतका संरचना एकदमै बैज्ञानिक हिसावले बनाइएको पाहिएको छ । कुनै समयमा यो शहरको जनसंख्या २० हजार रहेको बताइएको छ ।

वर्तमान सूचना प्रविधिको युगमा इन्टरनेट मानिसहरुको दैनिकीको अभिन्न पाटो बनिरहेको छ । यद्यपि विश्वका प्रयोगकर्ताहरुले समान गतिको इन्टरनेट प्राप्त गर्न सकेका छैनन् । कतिपय देशमा निकै तिव्र गतिको इन्टरनेट सेवा प्राप्त छ भने कतिपय देशमा निकै झूर । नेटवर्क ट्रयाकर अकामाइले हालै सार्वजनिक गरेको विश्वका देशहरुको इन्टरनेट गतिको अवस्था विषयको एक प्रतिवेदन दी स्टेट अफ इन्टरनेट अनुसार विश्वका सर्वाधिक तिव्र गतिको इन्टरनेट भएका देशहरु यी हुन्(
१। दक्षिण कोरिया( औषति कनेक्सन स्पीड २२।२ एमबीपीएस सहित दक्षिण कोरिया विश्वको सबैभन्दा तिव्रगतिको इन्टरनेट सेवा रहेको देशको सूचिमा पहिलो स्थानमा लगातार रहन सफल भएको छ । यद्यपि पछिल्लो त्रैमासिकमा देशको औषत इन्टरनेट गतिमा १२ प्रतिशतको गिरावट आएको रिपोर्टले देखाएको छ । यद्यपि अघिल्लो वर्ष भन्दा यो वर्ष त्यहाँको इन्टरनेट स्पीड १।६ प्रतिशतले सुधार भएको छ ।
२।हङकङ( तिव्र इन्टरनेट रहेको देशका रुपमा हंगकंग दोश्रो स्थानमा रहेको छ । त्यहाँको औषत इन्टरनेट स्पीड १६।८ एमबीपिएस रहेको छ । वर्षेनी इन्टरनेट स्पीडमा ३७ प्रतिशतले सुधार भएको समेत रिपोर्टले देखाएको छ ।
३। जापान( जापान विश्वमा सर्वाधिक तिव्र इन्टरनेट सेवा भएको तेश्रो मुलुक हो । जहाँको इन्टरनेट स्पीड औषतमा १५।२ एमबीपीएस रहेको छ ।
४। स्विडेन( एक स्थान माथि चढ्दै स्केन्डेनेभियन देश स्विडेन सबैभन्द तिब्र गतिको इन्टरनेट भएको चौथो देश बन्न सफल भएको छ । स्विडेनमा ब्रोडब्याण्ड इन्टरनेटको औषत गति १४।६ एमबीपीएस रहेको छ र वाषिर्क सुधार ३४ प्रतिशत रहेको छ ।
५। स्विट्जरल्याण्ड( अघिल्लो त्रैमासिकमा चौथो स्थानमा रहेको स्विजरल्याण्ड एक तह खस्किँदै पाँचौ स्थानमा झरेको छ । अकामाइको रिपोर्ट अनुासर हाल स्विजरल्याण्डको औषत इन्टरनेट स्पीड १४।५ एमबीपीएस रहेको छ ।
६। नेदरल्याण्ड( इन्टरनेट स्पीडका आधारमा विश्वमा छैटौँ स्थानमा कायम रहेको नेदरल्याण्डमा इन्टरनेटको औषत गति १४।२ एमबीपीएस रहेको छ ।
७। लाट्भिया( वाषिर्क तथा त्रैमासिक रुपमा समेत इन्टरनेट स्पीडमा गिरावट आएपनि लाट्भियाले विश्वका तिव्र इन्टरनेट भएका देशहरुको सूचिमा आफुलाई उल्टो एक स्थान माथि चढाउँदै सातौँ स्थानमा पूराएको छ । लाट्भियामा इन्टरनेटको औषत गति १३ एमबीपीएस रहेको छ ।
८।आयरल्याण्ड( औषत इन्टरनेट स्पीड १२।७ एमबीपीएस सहित आयरल्याण्ड आठौँ स्थानमा रहेको छ ।
९। चेक गणतन्त्र( तिव्र इन्टरनेट भएको नवौँ देशको रुपमा चेक गणतन्त्रले आफ्नो स्थान सुरक्षित गर्न सफल भएको छ । चेकमा इन्टरनेटको औषत गति १२।३ एमबीपीएस रहेको छ ।
१०। फिनल्याण्ड( सर्वाधिक उच्च गतिको इन्टरनेट सेवा रहेका टप टेन देशको सूचिमा आफुलाई दशौँ स्थानमा उभ्याउन फिनल्याण्ड सफल हुँदा सिँगापुर ११ औँ स्थानमा झर्नुपर्यो । फिनल्याण्डको औषत इन्टरनेट गति १२।१ एमबीपीएस रहेको छ ।

अमेरिकी शोधकर्ताहरुको टोलीले दिएको प्रशिक्षण्बाट दीक्षित कुकुरले सुँघेरै क्यान्सर रोग लागे÷नलागेको पत्ता लगाउन थालेको छ ।

‘प्र्रmैकी’ नामक जर्मन सेर्फर्ड सुँघेकै भरमा व्यक्तिलाई थाइराइड क्यान्सर भए’नभएको थाहा पाउन सफल भएको छ ।

कुकरलाई प्रशिक्षण दिनेक्रममा ३४ जना व्यक्तिमाथि परीक्षण गरिएकोमा ३० जनामा थाइराइडको क्यान्सर भएको तथ्य तालिमप्राप्त कुकुरले बाहिर ल्याएको छ । कुनै पनि सामान्य व्यक्तिको पिसाव सँुघेर सो कुकुरले थाइराइड पत्ता लगाएको हो ।


थाइराइड क्यान्सरको पहिचान मनुष्यको रगतमा भएको हार्मोनबाट पत्ता लाग्ने भए पनि प्रशिक्षित कुकुरले भने पिसाव सुँघेर थाइराइड क्यान्सर पत्ता लगाउने गरेका छन् ।

अमेरिकाको एन्डोक्राइम सोसाइटीले कुकुरको सुध्ने शक्तिको क्षमतासहितको प्रतिवेदन सार्वजनिक गर्दै आगामी दिनमा अन्य क्यान्सर पत्ता लगाउन कुकुरकै प्रयोग गर्न सकिने आशा गरेको छ । एजेन्सी० 

चैत्र १४ । गुगलको भिडियो सेयरिङ वेब साइटले बच्चाहरुको लागि छुट्टै एप ल्याउने तयारी गरेको छ ।
भिडियोलाई अविभावकहरुले नै नियन्त्रन गर्न सक्ने छन् । यस एपलाई बच्चाहरुको लागि समय र सामाग्रीहरु पनि निर्धारित गर्न सक्ने गरी तयार गरिएको छ ।

फाल्गुन ११ गते शोमवार भएको यो एप, सर्वप्रथम अमेरीकामा मात्र उपयोग गर्न सकिने भएको छ । त्यस पछि मात्र ब्रिटेनमा यो एप सुरु गर्ने बीबीसीले जनाएको छ ।
यू ट्यूबको यस कदमले ‘नेशनल सोसाइटी फर दी प्रिभेन्सन अफ क्रुएल्टी टू चिल्ड्रन’ ९एनएसपीसीसी० ले स्वागत गरेको छ ।
एनएसपीसीसीका प्रवत्ताले भने, आजकालको बच्चालाई इन्टरनेटबाट सुरक्षित गर्न एउटा ठूलो चुनौती हो ।
त्यसैले यू टयूब किडस एप जस्तो एप आउन लागेकोमा खुशी व्यत्त गरेका छन ।
यो एप फ्रि हो, तर गुगलको एन्ड्रोइड डिभाइसमा मात्र प्रयोग गर्न मिल्ने गरी बनाइएको छ ।
यू ट्यूबका प्रोडक्ट म्यानेजर शिमरिट बेन–येरले भने–‘यू ट्यूबको भिडियो हेर्ने जनसंख्या प्रति वर्ष ५० प्रतिशतले बढी रहेको छ, अभिभावकले बेन–येरलाई सोध्ने गर्थे ‘यू ट्यूब बच्चाले प्रयोग गर्न सुरक्षित बनाउन सकिन्छ ।’

मोहन मैनाली /- 
कतै पहेंलपुर धान । कतै धान काटिसकेर खाली भएको ठाउँ । कतै पराल सुकाएका गह्रा । कतै आकाशतिर फर्किएका कोदाका कपनी । कतै पाकिसकेका फापरका राता नल । कतै जोतिसकेको जमिन र कतै जोतिसकेका फाँटमा लहरै थुपारिएका मलका काला थुप्रा ।
  पाण्डुसेन पुग्ने जोसुकैलाई अलमल हुन्थ्यो( फाँट र कान्ला हेर्दैछु कि लामो समय लगाएर कुशल कलाकारले ठूलो क्यानभासमा कोरेको चित्र हेर्दैछु भन्नेमा ।
तर यी दुईमा त्यति धेरै फरक छैन । कलाकारले कृत्रिम क्यानभासमा कुचीले कृत्रिम रङ लगाउने हो क्यार । किसानहरूले प्रकृतिले बनाएको क्यान्भासमा प्राकृतिक वस्तु राख्ने हो ।
यस्तो सजिव र प्राकृतिक क्यान्भासमा २०५९ कात्तिकको मध्यतिर बाजुराका किसान अन्नबाली भित्र्याउने काममा जुटेका थिए । कोही खेतमा धान काट्न व्यस्त थिए । कोही दुईतीन दिनअघि काटेर सुकाएको धान खलामा दाइँ गर्दै थिए । उनीहरू दिनभर धान चुट्थे । परालका मुठा खेतका गह्रामा सुकाउँथे । धान बत्ताएर धानबाट भुसलाई छुट्टयाउँथे । बिहान झिसमिसेमै खेतबारीमा निस्केका जवान, वृद्ध र बालकहरू साँझ झमक्क हुँदा मात्र धानको धोक्रो बोकेर घर फर्कन्थे ।
कात्तिकमै पनि पाण्डुसेनमा जाडो बढिसकेको थियो । हाम्रा हात ठिहिर्‍याएका थिए । हामी बास बसेको दहीबाजेको घरभन्दा एकसय मिटर पश्चिम, ठाडो खोल्सो पारि तीनचार जना मानिस धमाधम धान काट्दै थिए । हामी उनीहरूले धान काटेको खिच्न बाटो छाडेर कान्लामाथि गयौं ।
‘यसपालि धान फलेन भन्छन् नि । कस्तो छ तपाईंहरूको खेतमा ? केहीबेर धान काटेको खिचेपछि मैले सोधें ।
उनीहरू चुपचाप धान काटिरहे । धानको बोट कात्तिकको शीतले छपक्कै भिजेको थियो । धान काट्नेका हात पनि भिजेका थिए । जाडोबाट बच्न लोग्नेमानिसले मफलरले र स्वास्नीमान्छेले मजेत्रोले कान छोपेका थिए ।
‘कात्तिकदेखि नै जाडो हुँदोरहेछ । पछि पुसमाघमा त कठ्याङ्ग्रिने जाडो हुन्छ होला, हैन रु’ उनीहरू बोलिहाल्छन् कि भनेर मैले फेरि सोधें ।
एउटा गराको धान काटुन्जेल हामी त्यहीँ बस्यौं । उनीहरू एक शब्द बोलेनन् । त्यसपछि हामी आफ्नो बाटो लाग्यौं ।
खेतको बाटो हिँडेर अलि अगाडि अर्को खोल्सो तर्‍यौं । बाटैछेउको बारीमा दुईजना लोग्नेमान्छे काम गर्दै थिए । साना केटो जोत्दै थियो । अधबैंसे मानिस बिउ छर्दै थिए । खेतको धान र बारीको मकै अनि कोदो भित्र्याइसक्नेहरूले गहुँ लगाउने याम थियो त्यो ।
उनीहरूले काम गरेको खिच्न हामी कान्लो उक्लियौं । झोलाबाट क्यामरा निकाल्यौं । ट्राइपड निकाल्न थाल्यौं । यत्तिकैमा बिउ छरिरहेका मानिस काम छाडेर भागे ।
उनी हामीसँग डराएजस्तो लाग्यो ।
‘ए दाइ, नभाग्नुस् । हामी केही गर्दैनौं । आफ्नो काम गर्नुस्,’ हामीले अनुरोध गरेपछि उनी हामीतिर फर्किए । यतिवेलासम्ममा हामीले काँधमुनि झुन्डयाएको ट्राइपड निकालेर बारीमा राखिसकेका थियौं । उनले त्यो बन्दुक होइन रहेछ भन्ने बुझे होलान् । तैपनि हामीले फेरि एक पटक ‘हामी केही गर्दैनौं’ भन्यौं । त्यसपछि उनी छर्दै गरेको बिउको डाली च्यापेर फर्किए ।
साना काँटीका, अधबैंसे ती मानिसले लामो बाउला भएको स्वेटरमाथि आधाबाहुले सर्ट लगाएका थिए । टाउकामा टोपी थियो तर खुट्टा भने नाङ्गै थिए । उनी थर्थरी काम्दै थिए । पाण्डुसेनको कात्तिकको शीत यस्तो अवस्थाका मानिसको जीउ कमाउन सक्ने गरी चिसो थियो । तर मानिस दौडेर भागीहाल्नु पर्ने खालको जाडो भने थिएन ।
‘किन भागेको रु’ एक छिनपछि मैले सोधें ।
‘नौला मान्ठा ९मान्छे० आउँदा डर मान्दाछौं, हजुर १ मान्ठादेखि मान्ठा ९मान्छेदेखि मान्छे० डराउन्या जुग आयो । हजुरहरूलाई देखेर मेरो हड ९शरीर० काँपिगो । त्यसैले भागेको,’ ती मानिसले भने ।
यसो भन्दा उनको सारा शरीर लगलग कामिरहेको थियो ।
‘ल‘ बिउ लिन गएको भन्नु पर्दैन रु त्यसो भनेर के हुँदो हो रु’ जोतिरहेको केटाले अधबैंसेलाई हप्कायो ।
उनी डराएको कुरा शरीरले बेस्कन भनिरहेको थियो तर त्यो डर देखाउनु हुँदैन भन्ने ठान्यो त्यो केटाले ।
हामीले उनीहरूलाई हाम्रा बारे बतायौं । उनीहरूका बारेमा सोध्यौं । बिउ छर्ने मानिस जुल्फे सार्की रहेछन् । जोत्ने केटा उनको छोरा रहेछ ।
मोहन मैनाली
मोहन मैनाली
अलिक बेर कुरा गरेपछि जुल्फे हामीसँग डराउन छाडे । उनले अघि हामीसँग डराउनुको कारण यसरी खोले स्
‘अघि तपाईंहरू आउँदा हिजोका सेना आए कि भनेर डर लाग्यो । बेली ९हिजो० सेनाले मान्छे मारेर गयो ।’
पछिल्लो वाक्य भन्दा जुल्फेले साउती गरे, पूरै बोली निकालेनन् ।
‘कतिजना मार्‍यो ,
‘पिर्याकोटको लम्बु एक जना । माथि सात जना ।’
‘नाम थाहा छ
‘पिर्याकोटका लम्बुको त नाम राखेको छ । पदमबहादुर शाही । माथिकाको थाहा छैन ।’
पदमको घर मूलबाटैमा थियो । हामी सजिलै उनको घर पुग्न सक्थ्यौं । तर हामीलाई लाग्यो( यस्तो अवस्थामा नचिनेका मानिसकहाँ कसरी जानु रु के भन्नु रु के गर्नु रु
हामीले पहिले चाँपारुख जाने निधो गर्‍यौं । त्यहाँका चिया पसले डबलबहादुर कडायतलाई भेट्न । अस्तिका दिन साँझ हामीले उनीकहाँ चिया खाएका थियौं । हामी पत्रकार हौं भन्ने कुरा उनले त्यतिबेलै थाहा पाएका थिए । हामीलाई उनले पदमबहादुरको घरमा लगेर चिनजान गराइदिन्छन् कि भन्ने आस लागेको थियो ।
मूलबाटो गएको भए चाँपारुख पुग्नुभन्दा पहिले पदमको घर आउँथ्यो । त्यसैले, हामी अलि घुमाउरो बाटो भएर चाँपारुख पुग्यौं ।
छोटो पालीमुनिको, एउटा कुर्सी र एउटा टेबल भएको उनको पसलको चुलाको भित्ता पूरै कालो थियो । चुलाका दुईवटा मुखमा राखिएका डेक्ची र चियादानीमा तीनचार पत्र कालो जमेको थियो । हामी पुग्दा डबलबहादुर बल्न नमानेर धुवाँएका चुलाका दाउरालाई बाल्नका लागि फुक्दै, फकाउँदै थिए ।
उनले फुक्दा हावाले उडाएको खरानी उनको टाउकाभरि थियो ।
हामी पुगेपछि उनले आफ्नो काम छाडे । कुरा गर्लान् भनेको त हामीतिर हेरेर भक्कानिए पो १
हिजो बिहान माथिबाट झरेका सेना र पुलिसले डबलबहादुरलाई ‘पदमबहादुर शाही कहाँ छ ? भनी सोधेछन् । गाउँभरका को मानिस कहाँ छन् भनी उनले कसरी थाहा पाउनु ? ‘थाहा छैन’ भनेछन् । यस ‘अपराध’ मा उनीहरूले उनका मुखमा २र४ बुट हिर्काएछन् ।
बुटले आफ्ना ओठमा पारेको घाउ हामीलाई देखाएर उनले चित्त बुझाउने कोसिस गरे ।
उनको कुरा सुनिसकेर हामीले आफ्नो समस्या उनलाई सुनायौं ।
‘जनक सर उतै जानुभएको छ,’ डबलबहादुरले भने, ‘उहाँले मद्दत गरिहाल्नुहुन्छ नि १’
आपतका वेला यति कुरा थाहा पाउँदा पनि आडभरोसा भएझैं लाग्यो ।
जनक शाहीसँग हाम्रो परिचय अस्तिको दिन साँझ यही पसलमा भएको थियो । हाम्रो परिचय कसरी भएको थियो भन्ने कुरा डबलबहादुरलाई राम्रोसँग थाहा थियो ।
थकाइ र भोक अलिअलि भए पनि मेटाउन हामी डबलबहादुरकहाँ चिया खान बसेका थियौं । हामी चार जना मेच र मुढामा बसेका थियौं । आफ्ना झोला अगाडि राखेर । हाम्रा सामान बोक्ने दुईजना मानिस पर्खालमा भारी अडयाएर बसेका थिए ।
अलि परबाट एकजना मानिस हामी भएतिर आयो । अलि वर आएर रोकियो । अगाडि आउने कि पछाडि र्फकने दोधारमा भएझैं गरेर । हिम्मत गरेर केही कदम अघि आयो । फेरि रोकियो । पहिलेकै झैं गरेर ।
हामी बास बस्ने वेला त भइसक्न लागेको थियो । तर बास बस्ने ठाउँ आइपुगेको थिएन । हामीलाई लाग्यो( अब यस माओवादीले हामीलाई सोधपुछ गरेर र हाम्रा सामान खोतलेर हैरान पार्ने भयो । बास बस्ने ठाउँ पुग्न ढिलो पार्ने भयो ।
त्यो मानिस फेरि केही कदम अघि आयो । यसपटक यति नजिक आइपुगेको थियो कि उसलाई र्फकंदा झन् खतरा छ भन्ने लागेछ । सरासर अघि आयो र चुलाछेउको पर्खालमा अडेस लाग्यो ।
‘सरहरू के कामले हो कुन्नि रु’ उसले सोध्यो ।
मैले जसरी पनि डटेर उसको मुकाबिला गर्नुपर्ने भयो । भनिदिएँ, ‘हामी यसै घुम्दै हिँडेका ।’
मान्छे ‘यसै घुम्दै हिँड्ने’ वेला थिएन त्यो । त्यसैले, उसले पत्याएन ।
‘झोला र चालढाल हेर्दा त त्यस्तो लाग्दैन,’ उसले भनिहाल्यो ।
त्यसपछि मैले आफ्नो परिचय दिएँ, गन्तव्य र उद्देश्य बताएँ ।
‘म जनक शाही । यही स्कुलमा पढाउँछु’ भनेर उनले एक डिल मास्तिरको हाई स्कुलतिर देखाए । हामीसँग हात मिलाउन आए । ‘के गर्ने सर रु नयाँ मान्छेसँग नडराउँदा मरिएला भन्ने डर । डराउँदा यस्तो लाजमर्दो हुने १’
उनले त उनको मनको कुरा भनेका थिए । तर त्यो हाम्रो पनि मनको कुरा थियो ।
चिया खाइन्जेल उनले स्कुलका शिक्षक र विद्यार्थीले दुवैतिरबाट पाएको दुःख सुनाएका थिए । उनलाई अरू धेरै कुरा हामीलाई सुनाउन मन थियो तर रात पर्न लागेकाले हामीलाई बिदा दिएका थिए ।
त्यसको ३८ घन्टाजति पछि उनी हाम्रा लागि ठूलो सहारा बनेका थिए । उनैको भरोसा गरेर हामी पदमको घरतिर लाग्यौं ।
फाइनप्रिन्टबाट प्रकाशित मान्ठा डराएको जुगबाट

‘छोरानाति कचकच गर्छन्, बुहारीले आँखा तर्छन्, बुढेसकालैमा ‘न सकिन्छ गरिखान, न सकिन्छ मरिजान, बुढेसकालैमा, गायक बुद्धिसागर बस्यालले गाएको यही गीतिभावसँग खासगरी शहरी भेगका वृद्धवृद्धाको वास्तविकता धेरै हदसम्म मेल खाएको देखिन्छ ।

कोही आफन्त नभएर वृद्धाश्रममा पुग्नु वा सडकपेटीमा भेटिनु अलग कुरा हो तर ठूलठूला घर भएका, हुनेखाने परिवारका छोरा–बुहारीले समेत आफ्ना वृद्ध आमाबुबालाई बुढेसकालमा स्याहारसुसार गर्नुको साटो घाँडो ठान्ने प्रचलन पछिल्लो समयमा निकै बढ्दै गइहरेको छ । यदि तपाईँ आफ्ना आमा बुवाको चित्त यसरी दुखाउनु हुन्छ भने भोली तपाईँका छोराछोरीले पनि त्यही सिकेर तपाईँको अवस्था पनि बुढेसकालमा त्यस्तै नहोला भन्न सकिन्न ।

छोराले आफु अल्लग्गीएर आमा बुवालाई बुढेसकालमा एक्लो राख्छन् । नभए जोगी र माता बन्न पुग्छन् । जसमा प्रत्यक्ष वा परोक्षरूपमा सन्तान त्यसमा पनि विशेषत छोराकै हात रहेको भेटिन्छ । तैपनि समाजले सधैँभरि छोराको जयजयकार गाएर थाक्दैन । हिजो छोराले खाना नखाँदा आमावुवा रुन्थे ।

तर आज छोराले खाना नदिँदा आमा बुवा रुन्छन् । रुँदा कोखमा च्यापेरा मेरा छोरा राम्रो मान्छे हो नि भनेर रुन नदिने आमा र बुवा मलाई यस्तो चिज बस्तु चाहियो भन्दा तुरुन्त त्यो चिज बस्तु किनि दिने ती बुवाको माया हामी किनmिर्ता गदर्न सक्दनौँ । हात समातेर मेरा छोरो भन्दै टोल बजार घुमाउने आमावुवा प्रति हामी किन उनीहरुका अन्तिम दिनमा साथ दिन सक्दैनौँ ।

हिजोआज मलाई असाध्यै मन परेकी मान्छे,
शब्दहरुले ओगट्ने भन्दा कैयोँ गुणा बढी माया तिमीलाई।।।।।।

म शुरुवातमै भन्छु, मैले आजसम्म देखेका मान्छेहरुमध्ये सबैभन्दा राम्री होइनौ तिमी, अहँ हुँदै होइनौ । अनि मैले आजसम्म भेटेका मान्छेहरुमध्ये मलाई सबैभन्दा बढी मन परेकी मान्छे पनि होइनौ तिमी । फेरी पनि म तिमीलाई माया गर्छु ।

हिजोआज मलाई असाध्यै मन परेकी मान्छे चाहीँ अवश्य हौ तिमी । यहाँसम्म आईपुग्दा मैले कति धेरै मान्छेहरुलाई राम्री देखेँ, मन पराएँ, कतिलाई उ प्रतिको आफ्नो धारणा जानकारी गराएँ, कतिलाई भन्छु भन्दाभन्दै मेसो नमिलेर मनभित्रै गुम्स्याएर राखेँ । कति मान्छेहरु अघाउञ्जेल आँखाले हेरियो मात्रै अनि केही मान्छेहरु आँखाको बाटो हुँदै मनसम्म पुगेर फर्किए पनि । जस जसलाई मैले चाहेँ उनीहरुले मलाई मन पराएनन् । अनि जस जसले मलाई मन पराए, उनीहरुलाई मैले चाहिनँ । त्यसैले त जीन्दगीको गणित आजसम्म पनि त्रुटिपूर्ण छ । जानीजानी हेरिएकाहरु, संयोगले देखिएकाहरु क्रमशस् सम्झनाको संग्रहबाट हराउँदै गए, बिलाउँदै गए । कतिपटक त जानेहरुको याद नै भुलिदिउँ भन्थ्यो मन । तर अक्षरस त्यस्तो पनि भएनछ जीन्दगी । यदि त्यसो हुन्थ्यो भने आज तिमीलाई यसो भनिरहन उद्दत हुन्थिनँ हुँला म । आज तिमीलाई जस्तै हिजो अरुलाई पनि धेरथोर मन पराएँ हुँला मैले । सायद उनीहरुको सौन्दर्यतामा आकर्षित भएँ हुँला म । र त आज भन्दैछु, ती केवल आकर्षण मात्रै थिए, आँखाको । तर आज तिमी सबैभन्दा राम्री नभए पनि म तिमीलाई चाइरहेछु । मलाई लाग्दैछ, यो पक्कै पनि प्रेम हो, मन पराएको मात्रै होईन । मन पराउन त बजारमा बेच्न राखिएको फूललाई पनि सकिन्छ, तर त्यो प्रेम चाहीँ हुँदैन । त्यो फूल हार्दिकताका साथ जस्लाई दिइन्छ, त्यो चाहीँ प्रेम हो क्यारे बरु ।

यो साँचो हो की, म तिमीलाई माया गर्छु, तर त्यो भन्दा महत्वपूर्ण कुरा चाहीँ के हो भने म स्वयमलाई औधी माया गर्र्छु । त्यसैले तिमीलाई पनि माया गर्छु । कारण, मलाई तिम्रो माया चाहिएको छ । यदि तिमीबाट यो सम्भव भएन भने, म भन्न सक्दिनँ की म तिमीलाई माया गरिरहनेछु । अहँ, त्यसो नहुन पनि सक्छ । अलि टर्रो लाग्यो होला मेरा कुराहरु तिमीलाई । अहमता प्रदर्शन गरेको नसम्झिनु । चाहेँ भने कुनै कविले जस्तै तिमीलाई वहकाउने गरि शब्दहरु संयोजन गरेर फुक्र्याउन सक्थेँ हुँला । तरपनि जानीजानी त्यसो गरिरहेको छैन म । जीन्दगी जतिसुकै भावनात्मक बनाउन खोजेपनि अन्तत यो यथार्थताको जगमा नै उभिएको हुन्छ । त्यसैले पनि केही वस्तुपरक कुराहरुमा तिमीलाई अल्मल्याएँ मैले । तर विश्वास गर्नु म साँच्चै निसन्देह प्रेम गर्छु तिमीलाई । धेरै सुखी बनाउन नसकुँला तिमीलाई, तर सँधै खुशी बनाउन प्रयत्नशील रहनेछु । हरपल हँसाउन नसकुँला तिमीलाई, तर प्रत्येक क्षण तिमीले रुनु नपरोस् भनेर सजग रहनेछु ।

मलाई थाहा छैन, चोखो माया भनेको के हो, माया पनि कहिल्यै बिटुलो होला र।।।।जीन्दगीका पानाहरु क्तमशस् पल्टिँदै जान्छन्, सम्बन्धका अध्यायहरु ती पानाहरुसँगै टुङ्गिदै जान्छन् । तर पाठक भने अझै अघिल्ला पानाहरु पल्टाइरहन्छ । स्वभावैले केही अध्यायहरु मेरा पनि लेखिए होलान् । म त्यसो हुँदै भएन भनेर जबर्जस्ती झुठ ओकल्न पनि सक्दिन तिमीसँग । कारण, म तिमीलाई माया गर्छु ।
र तिमीसँग केही लुकाउन खोज्नु किमार्थ उचित होईन भन्ने राम्ररी थाहा छ मलाई । म त एक्लै अघि बढिरहेको मान्छे । व्यक्तिगत स्वतन्त्रताको परिधिहरुमा मनमौजी आफैलाई डुलाइरहेको मान्छे । फेरीपनि मेरो वैयक्तिक स्वतन्त्रतामा तिम्रो निर्दोषपनाले खै कसोगरि हस्तक्षेप ग¥यो मैले पत्तै पाइनँ । म सँधै सोँचथेँ, म प्रेम शुन्य मान्छे, नारी अस्ताएको मेरो जीवनमा प्रेम एक्कासी उदाउला भन्ने मैले कल्पनै समेत गरेको थिइनँ । लाग्थ्यो म ढुङ्गा भइसकेँ, जस्ले जति प्रयत्न गरेपनि म बाहिर भिज्नेछु मात्रै तर भित्र गल्नेछैन । प्रेम शब्द मलाई अनुत्पादक लाग्थ्यो, बहुलट्ठीपन लाग्थ्यो, अझ प्रष्ट भनौँ वाहियात लाग्थ्यो । युद्धपिपासु रोमन सम्राट क्लाउडिअस् जस्तै प्रेम शब्दलाई घृणा गर्थेँ म ।
भन्थेँ—
हो, यस्तै भन्थेँ म । तर खै कसोगरि हो, म आफ्नै विचारहरुबाट स्खलित भइसकेछु म । अडानहरुबाट च्यूत भइसकेछु अनि ढिपीहरुबाट बहिर्गमित भइसकेछु । समग्रमा समयले मलाई यस्तो मोडमा ल्याएर उभ्याइदियो जहाँ आफ्ना संशोधित विचारहरुको भारी बोकेर आत्मसमर्पणकारी भावमा म निर्लज्ज भनिरहेछु, म तिमीलाई माया गर्छु । हो, साँच्चिकै माया गर्छु । तिमीलाई माया गरेर मैले ठिक गरेँ की बेठिक त्यो खुट्याउन सकेको छैन ।
नारायणगोपालले गाउनुभएको एउटा गीत सम्झिरहेछु ।

मैले पूण्य मन पराएँ या पाप मन पराएँ ।
जे होस् मैले तिमीलाई चुपचाप मन पराएँ । ।

तिमीलाई देख्ने बित्तिकै मलाई कुनै चलचित्रको कथामा जस्तो बेग्लै अनुभुति भएको होईन । बरु निरन्तरको सामिप्यताले तिमी कार्बन राखेको छापिएको चित्र झैँ छापियौ मेरो मनमा, हुबहु चित्र जस्तै भएर । आखिर मन मसँग पनि त रहेछ । माया गर्न यसले पनि त जान्दोरहेछ । तिम्रो सम्पर्कमा आउनु अघि मैले आफैलाई चिनेको रहेनछु । मान्छे कत्तिकत्तिपटक आफैलाई पढ्न नजानेर जीन्दगीको परीक्षामा लगातार अनुत्तीर्ण भइरहन्छ । तर तिमीले मलाई त्यसो हुनबाट जोगायौ । आफैसँग आफैलाई परिचित गराइदियौ । म सँग पनि एउटा औषत मन रहेछ भन्ने तिम्रै कारण थाहा पाएँ मैले । र यसैकारण म माया गर्छु तिमीलाई । एक थुङ्गा रातो गुलाबमा व्यक्त हुने भन्दा कत्ति हो कत्ति माया गर्छु म तिमीलाई ।

लौ त, निक्कै लामो समय लिएँ मैले तिम्रो । भन्नुपर्ने कुरा सबै भनेको छु, निर्णयमा हुने तिम्रो स्वतन्त्रताको सम्मान गर्नेछु म । स्वीकार्यौ भने खुशी हुनेछु, स्वीकारेनौ भनेपनि दुःखी चाहीँ हुने छैन । एउटा उधारो विश्वास दिलाउँछु तिमीलाई,

 
के तपाईं कफीको सौखिन हुनुहुन्छ ? के संसारकै महँगो कफी चाख्ने रहर तपाईंलाई छ ? छ भने सुनिहाल्नुस्, हात्तीको गोबरबाट बनेको कफी संसारकै सबैभन्दा महँगो हुन्छ ।
ब्लेकले हालसालै विकास गरेको कफी उत्पादनको यो नयाँ तरिकाको खिल्ली पनि खुब उडाइएको छ । तर उनी स्वयं भने यसर्लाइ अझ विकास गर्ने र यस्तो कफीको बजारलाई अझ विस्तार गर्ने योजनामा छन्न ।

१३ चैत, काठमाडौं । दुई महिलासहित १५ जनालाई बेलायत लगिदिन्छु भन्दै करिब ७० लाख ठगी गरेको आरोपमा एक दम्पत्तिलाई पीडितले पक्रेर बैदेशिक रोजगार विभाग तीनकुनेमा बुझाएका छन् ।
द्यबष्मभकष्प(च्यवनबच(द्यष्दजबनद्दभक्तपुरमा डेरा गरी बस्ने दम्पतीसँग शुक्रबार विभागले वयान लिइरहँदा पीडितहरुले कार्यालय परिसरमा न्यायको माग गर्दै नाराबाजीसमेत गरेका छन् ।
पक्राउ पर्नेमा सोलु घर भएका लालबहादुर कार्की र ओखलढुंगा घर भएकी नानु गुरुङ रहेको वैदेशिक रोजगार विभाग स्रोतले बतायो ।
पैसा खाएर भाग्न लागेको भन्दै पीडितले दुबैलाई भक्तपुरस्थित डेराबाट समातेर बैदेशिक रोजगार विभागमा बुझाएका हुन् ।
लालबहादुरले काठमाडौंका प्रहरी प्रमुख आफ्नो नाता पर्ने र श्रम मन्त्रीलाई समेत पैसा खुवाउन सक्छु भन्दै धम्की दिएको भन्दै पीडितहरुले विभागमा उजुरी दिएका छन् ।

१३ चैत, काठमाडौं । बालिका बलात्कारका घटना बढेपछि संसदको महिला वालवालिका समितिकी सभापति रञ्जु ठाकुरले नयाँ उपाय सरकारलाई सुझाएकी छन् । बलात्कारीको यौन क्षमता खत्तम पार्ने केमिल क्यास्ट्रसन इन्जेक्सन लगाउने कानुन बनाउन उनले सरकारलाई समिति मार्फत निर्देशनसमेत दिएकी छन् ।
मधेसी मूलकी यी सभासदले तराई मधेसमा बालिका बलात्कार घटना बढ्नुमा खुला सीमानामा र लागू औषध दुर्व्यसनलाई कारण देखेकी छन् । आखिर के हो केमिल क्यास्ट्रसन रु के यस्तो कानुन सम्भव छ रु प्रस्तुत छ, सभापति ठाकुरसँग अनलाइनखबरका लागि मात्रिका पौडेलले गरेको कुराकानीको सारसंक्षेप
बलात्कारका घटना बढेका हुन् कि घटना बाहिर आउने क्रम बढेको हो
मलाई लाग्छ, बलात्कारका घटना पनि बढेका छन् । विशेष गरी बालिका बलात्कारको जुन सिलसिला चलेको छ, योचाहिँ सामान्य होइन । यो सद्दे मान्छेले गर्ने कुरा पनि होइन । बलात्कारको प्रकृति नै चेञ्ज भएजस्तो लाग्छ ।
कोही मान्छे भन्छन् (केटीहरुले छोटा छोटा लुगा लगाएर उत्तेजित गराउँछन् । तर, यो कुरा कसरी मान्ने रु पाँच वर्षकी बालिकाले के लगाएको हुन्छ रु अर्को कुरा, बलात्कारका घटना र पीडितहरुलाई हेरौं न । मिनीस्कर्ट लगाएकाहरु त बलात्कृत भएका छैनन् । गाउँ र देहातमै बढी यस्ता घटना भएका छन्, त्यहाँका महिलाले मिनीस्कर्ट त लगाउँदैनन् ।
तपाईले बलात्कारीलाई नपुंशक बनाउने कानुन निर्माण गर्न सरकारलाई सुझाव दिनुभएको छ, यस्तो नयाँ आइडिया कहाँबाट आयो ?
यो हाम्रो सन्दर्भमा नयाँ भए पनि विभिन्न देशहरुले प्रयोग गरिसकेको विधि हो । नेपालमा तपाई देखिरहनुभएको छ, दिनहुँ बलात्कार घटना बढिरहेका छन् । अझ बालिका बलात्कार अत्यन्त डरलाग्दो अपराधका रुपमा बढेको छ ।
बलात्कारका घटना विगतमा पनि हुन्थे । म आफैं महिला हिंसाविरुद्ध २५ वर्षदेखि क्रियाशील छु । म कानुनको विद्यार्थी पनि हुँ । विगतमा युवती वा महिला बलात्कृत हुने, युवायुवतीमा यस्ता घटना हुन्थे ।
तर, अहिले त हेर्नुस, अवोध बालिकाहरु यस्ता हिंसाको शिकार भइरहेका छन् । यो विषय अरु बलात्कारका घटनाभन्दा फरक हो, त्यसैले मैले सरकारलाई बलात्कारीलाई नपंशक बनाउने अर्थात यौन दूराचार गर्नै नसक्ने इन्जेक्सन दिने कानुन बनाउन आग्रह गरेको हो ।
यस्तो कानुन बनाउन कसरी सम्भव होला ?
सम्भव छ, मैले केही दृष्टान्तसहित भनेकी छु । खास गरी बारा जिल्लामा लगातार जसरी बालिका बलात्कारका घटना भए, यसबाट म विचलित भएँ । बारामा अपराधीले बालकलाई समेत छाडेनन् । यस्ता घटना त सामान्य यौन उत्तेजनाबाट मात्र पनि भएका होइनन् । मानसिकरुपमै विश्रृंखलित मान्छेले गर्ने अपराध हुन् ।
चबलवग चयस्ता घटना हेरेपछि मलाई लाग्यो कडाभन्दा कडा कानुन बनाउनुपर्ने भयो । हामीले मृत्युदण्ड त संविधानमै अस्वीकार गरेका छौं । यसको विकल्प के हुन सक्छ भनेर मैले डाक्टरहरुसँग पनि कुरा गरेँ । केही देशको अध्ययन पनि गरेँ ।
अहिलेको सजायँले यस्तो अपराध नरोकिने भयो भनेर अपराधीको यौन क्षमता र यौन चेतना नै नष्ट गर्ने केमिकल क्यास्ट्रेसन नामक एउटा इन्जेक्सन हुँदो रहेछ ।
अमेरिकाको लगभग १० राज्यमा क्रिमिनल कोर्टले १९९६ देखि नै यो कानुन लागु गरेको रहेछ । यो विशेष गरी बालिका बलात्कारका अभियुक्तको हकमा प्रयोग गरिन्छ ।
यो कानुनले बालिका बलात्कारका घटना रोक्न सघाउने आधार छ र ?
यसबाट यौन दूराचार गर्ने शक्ति खत्तम हुने र उसको अपराधिक दिभाग नै खत्तम गर्छ । यस्तो कानुनले अपराध पूरै घट्ने त होइन, एउटा उपाय हो । भारतमा पनि दामिनी बलात्कार काण्डका बेला यो कुरा उठेको थियो ।
यो त अपराध भइसकेपछिको सजायँको कुरा भयो, अपराध नै हुन नदिने केही उपाय खोज्न सकिएला नि, होइन ?
यो त धेरै जटिल र संवेदनशील विषय हो । हामीले महिला मन्त्रालयलाई भर्खरै मात्र निर्देशन पनि दिएका छौं, कि त्यस्ता जिल्ला जहाँ यस्ता घटना बढी देखिएका छन्, त्यहाँ केही कार्यक्रम लैजानुपर्छ । हामीले त्यहाँका स्थानीय जनतासँग मिलेरै यस्ता घटना विरुद्ध चेतना जगाउने र चेतावनी दिने काम सँगै लैजानुपर्छ ।
जहाँ यस्ता घटना भएका छन्, त्यहाँ त्यस्तो अपराधमा समातिएका अभियुक्तहरुको पारिवारिक पृष्ठभूमि पनि अध्ययन गरौं । केही न केही रहस्य त छ यस्ता अपराधकर्मको पछाडि । यस्ता अपराधमा संलग्न व्यक्तिको पारिवारिक पृष्ठभूमि बुझ्दा पनि धेरै कुरा बुझ्न सकिन्छ, जसबाट न्यूनीकरणको उपाय खोज्न सकिन्छ ।
किनकि तराईका धेरै जिल्लामा अचेल युवा पुस्ता अपराधकर्ममा जसरी लागेको छ, यसको जरो खोज्न पनि पारिवारिक पृष्ठभूमि खोतल्नुपर्छ ।
तपाईको बिचारमा तराई मधेसका जिल्लामा यस्ता घटना बढी भइरहेका हुन् ?
घटना देशैभरि भइरहेका छन् । तर पछिल्लो समयमा तराईका जिल्लाहरुमा बढी घटना भएको देखियो । बारा जिल्लामै ८र९ जना बालिका बलात्कारका घटना भइसके ।
महोत्तरीदेखि कपिलवस्तुबीचको मधेसको कोरिडोरमा यस्ता अपराधका घटना बढ्नुमा खुला सीमाना र लागु औषधको खुला कारोबार पनि कारण हो जस्तो लाग्छ ।
बारा जिल्लामा पूजा शाहको बलात्कार प्रकरणमा मैले निकै अध्ययन गरेँ । अपराधीले पनि नशाको सूरमा यस्तो घटना गरेँ भनेको छ । धेरै घटना लागु औषध दुर्व्यसनीका कारण भएको पाइएको छ । लागु पदार्थ खाएर उत्तेजित हुने, उत्तेजित भएपछि गलत काम गर्नेतर्फ मान्छे उत्प्रेरित हुन्छ । किनकि जुन अपराध भइरहेका छन्, त्यो एक प्रकारले मानसिक रोग नै हो । किनकि बालिका बलात्कार गर्ने व्यक्ति सामान्य मानसिक अवस्थाको हुनै सक्दैन ।
मधेसलाई कलंकित पार्ने काम गर्नेहरुको पारिवारिक पृष्ठभूमि खोजौं भनेर मैले त्यसै भनेको होइन ।
बलात्कारीलाई मृत्युदण्ड दिने संविधान बनाऊ भनेर जनदबाब बढिरहेका बेला तपाईचाहिँ नपुंशक बनाउने कानुनको कुरा गर्नुहुन्छ, मृत्युदण्ड किन नहुने ?
हाम्रो संविधानले मृत्युदण्ड स्वीकार गरेको छैन । म यो संविधान मानेर सभासद भएको मान्छे परेँ । दोस्रो कुरा, म कानुनको विद्यार्थी र मानवअधिकारको कुरा गर्नेले मृत्युदण्डको वकालत गर्न सक्दिँन । फेरि, नेपाल स्वयंगले मानव अधिकार सम्बन्धी धेरै अन्तर्राष्ट्रिय सन्धीहरुमा हस्ताक्षर गरेको छ । मृत्युदण्डले यस्ता अपराधका घटना नियन्त्रणमा आउने पनि विभिन्न देशका अनुभवले पुष्टि गर्दैन ।
यस्ता अपराधीलाई त जिउँदै मार्ने हो, त्यसका लागि केमिकल क्यास्टे्रशन इन्जेक्सनको कुरा मैले उठाएको हो । यो विषयमा हामी थप छलफल गरेर सरकारलाई औपचारिक निर्देशन पनि दिन्छौं । यो इन्जेक्सनले त त्यो अपराधीको जिन्दगी नै सिद्धिन्छ । तड्पिएर बसेको उसको जिन्दगीबाट अरु अपराधकर्म गर्न खोज्नेले शिक्षा लिन सक्छन् ।
किनकि हाम्रोमा जसरी अपराधका नयाँ तरिका देखिएका छ्न, कानुन पनि नयाँ ढंगले बनाउनुपर्छ ।
                                                                                                                          C@ onlinekhabar/